Шупашкар районӗнчи Янӑш тӑрӑхӗнче сӗт пӗр кунта 4 тенкӗ чакнӑ. Вӑл тӑрӑхрисем пӗлтернӗ тӑрӑх, унта ӗнер сӗтӗн литрне 20 тенкӗпе пуҫтарнӑ пулсан паян валли сӗт 16 тенке чакса ларнӑ. «Унтан хаклӑпа йышӑнмаҫҫӗ», — ӗнентернӗ вырӑнти халӑха сӗт пуҫтаракан ҫын.
Чӑн та, сӗт пуҫтаракансен хӑйсен йывӑрлӑхӗ иккен. Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, сӗт хакӗ республикипех чакса кайнӑ. Кун пекки раштав уйӑхӗнче унчченхи ҫулсенче пулман иккен. Ара, чӑн та, сӗт ҫуркунне енне чакнине ӑнланма пулать-ха, анчах хӗл варринче йӳнесе лартни ытла та тӗлӗнмелле пек.
Йывӑрлӑхӗ вара сӗт савучӗсене Беларуҫ Республикинчен типӗтнӗ сӗт илсе килме пуҫланипе ҫыхӑннӑ иккен. Вӑл йӳнӗреххине кура ӑна тирпейлекен савутсем йӳнӗрех продукцие суйлаҫҫӗ.
Хамӑр енчен ҫакна та пӗлтерер: иртнӗ шӑматкун республикӑн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн ертӳҫи Юрий Васильев тата ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ — ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов уйрӑм хуҫалӑхӗсенче туса илекен сӗт хакне чакармалли марри пирки канашлу ирттернӗ. Анчах, куратпӑр ӗнтӗ, савутсен хайсен пасар саккунӗ.
Чӳк уйӑхӗн 24-мӗшӗ тӗлне илсен пирӗн республикӑра сӗтӗн пӗр литрне 19 тенкӗ те 40 пуспа туяннӑ. Эрне каяллахипе танлаштарсан хак 20 пус йӳнелнӗ.
Ытти ҫул сӗт хакӗ хӗлле хӑпарнӑ пулсан, кӑҫал урӑхларах лару-тӑру пулнине Чӑваш енӗ Ял хуҫалӑх министерствинче типӗтнӗ сӗтӗн тата услам ҫавӑн интервенцийӗ пирки кӑҫал ҫӗршыв шайӗнче йышӑнманнипе сӑлтавлаҫҫӗ.
Сӗт хакӗпе ҫыхӑннӑ лару-тӑрӑва паян республикӑн Ял хуҫалӑх министерствинче иртнӗ канашлура сӳтсе явнӑ.
Халӑхран туянакан сӗт хакӗ Вӑрнар, Ҫӗмӗрле, Тӑвай, Пӑракав районӗсенче 1 тенкӗ чакнӑ.
Сергей Артамонов вице-премьер — министр шухӑшланӑ тӑрӑх, сӗт хакӗ хӗлле чакни йӗркеллӗ япала мар, ку вӑл район администрацийӗсем ӗҫлесе ҫитерейменнине пӗлтерет.
Шупашкарти сӗт-ҫу заводне модернизацилесшӗн. Ҫакна Чӑваш Енӗн инвестици илӗртӳлӗхне ӳстерессипе ӗҫлекен канашӑн паянхи ларӑвӗнче хускатнӑ.
Савут ертӳҫи Алексей Гирюк маларахри хуҫаран туяннӑ предприяти ҫав тери хавшак пулнине, ӑна ҫӗнӗрен реконструкцилемеллине палӑртнӑ. Хальхи вӑхӑтра унӑн инвестици хакӗ 356,8 млн танлашнине пӗлтернӗ. Объектӑн ҫивӗттине ҫӗнӗрен витнӗ. Пӑрлӑ шыв валли станци хута янӑ, котельнӑйне юсанӑ. Паянхи пурнӑҫ таппинче вӗсем халӑх валли 100 ҫӗнӗ ӗҫ вырӑнӗ хатӗрлеме те тӗллев лартнӑ. Пӗр сӑмахпа каласан, пысӑк технологиллӗ хатӗрсем вырнаҫтарса производствӑн калӑпӑшне ӳстерме шут тытнӑ.
Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ – ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов регионта сӗт-ҫу таварӗ ҫителӗклӗ пулнине палӑртнине, ытлашшине кашни ҫул ытти тӑрӑха вӑтамран 150 пин тонна ӑсатнине пӗлтернине республикӑри влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче ҫырнӑ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ ӗҫ тӑвакан влаҫра ӗҫлекенсемпе тунтикунсерен канашлу ирттерет. Михаил Игнатьев Сочире пулнӑран паянхи планеркӑна Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи Иван Моторин ертсе пынӑ. Унта хускатнӑ ыйтусем шутӗнче тыр-пул хакӗ те пулнӑ.
Республика ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов республикӑра тӗш тырра, ҫӗрулмине пӗтӗмпех пухса кӗртнине пӗлтернӗ. Хальхи вӑхӑтра хирте пахча-ҫимӗҫ тата куккурус юлнӑ. Хӗвелҫаврӑнӑш та хиртех-ха: ӑна пухса илмелли — 7 пине яхӑн гектар.
Иван Моторин тыр-пул хакӗсемпе кӑсӑкланнӑ. Тасатнӑ-типӗтнӗ тырӑ хакӗ аптӑрамасть пулсан, типӗтмен тырра килограммне 3–3,5 тенкӗпех сутаҫҫӗ. Мӗн тӑвӑн, типӗтме услови ҫук хуҫалӑхсен кӑвакартса яриччен ҫак хакпах ярӑнтарма тивет.
РФ Федераци Канашӗн ял хуҫалӑх ыйтӑвӗсемпе тата наци хушшинчи хутшӑнӑвӗсемпе ӗҫлекен канашӗн председателӗ, ҫӗршыв сеначӗн вице-спикерӗ Николай Федоров Коми Республикин вице-премьерӗпе — ял хуҫалӑх министрӗпе Анатолий Князевпа тата Наци ӗҫӗсем енӗпе ӗҫлекен федераци агентствин статс-секретарӗпе Павел Семеновпа тӗл пулнӑ.
Анатолий Князев Коми Республикипе Чӑваш Ен килӗштерсе ӗҫлес ыйтусене те унта хускатнӑ. Князев Коми Республикинче чӑх какайӗ тата ҫӑмарти нумаййине палӑртнӑ. Унтан та ытларах — Чӑваш Ене те ку продукципе тивӗҫтерме хатӗр. Чӑваш Енрен вара аякри ҫӗре ҫӗрулмипе панулми кӳрсе кайма хатӗр.
Мускаври ӗҫлӗ тӗлпулура Коми Республикинче пӑлан ашӗ тирпейлесси пирки те калаҫнӑ.
Юпа уйӑхӗн 5-мӗшӗ тӗлне республикӑри 13 районта пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене вырса пӗтернӗ. Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, 265,7 пин гектар вырнӑ, е мӗнпур лаптӑкӑн 99,1 процентне вырнӑ. Пӗтӗмпе 708,0 пин тонна тӗш тырӑ вырса илнӗ, тухӑҫ гектартан 26,7 центнер тухнӑ.
Ҫӗрулми 6,1 пин гектартан 133,0 пин тонна пуҫтарса илнӗ, е кашни гектартан — 217,5 центнер. Ҫӗр улмине 12 муниципалитетра кӑларса панӑ.
Пахчаҫимӗҫе 843 гектартан 14,5 пин тонна пуҫтарнӑ. Тухӑҫ вӑтамран кашни гектартан 172,2 центнер тухнӑ. Ку культурӑна виҫӗ районта пуҫтарса илнӗ.
Кӗрхисене аграрисем 79,9 пин гектар ҫинче акса хӑварнӑ. Хӑш-пӗр хуҫалӑхра хальхи вӑхӑтра ҫине тӑрсах ҫӗртме сухи тӑваҫҫӗ.
Ытти ҫулти ырӑ йӑлана малалла тӑсса кӑҫал та Шупашкарта кӑна мар, республикипех «Кӗр парнисем» ярмӑрккасем ӗҫлеҫҫӗ. Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсен тата муниципалитетсен ертӳҫисемпе тунтикунсерен ирттерекен планеркӑра республикӑн вице-премьерӗ — ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов хуласенче «Кӗр парнисем» ярмӑрккасем ӗҫлени пирки каланӑ. Анчах, Николай Коновалов журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, хаксем пӗлтӗрхинчен самай пысӑкрах.
Хаксем мӗншӗн пысӑкраххине планеркӑра тишкермен-ха, анчах ӗҫҫине хӑвӑртлатмалли пирки калаҫнӑ. Ҫанталӑк паян уяр та, ыран темле пулӗ. Кӗркунне енне сарӑ хӗвеле кӗтсе лараймӑн. Вырмана хӑвӑртрах вӗҫлес тесен кӳршӗллӗ хуҫалӑхсен пушӑ вырма техникипе те ҫине тӑрса усӑ курмаллине палӑртнӑ.
Ҫӗрпӳ районӗнче ҫак эрнере «Урпа, салат, хӑмла тата сӑра» Атӑлҫи уй кунӗ иртнӗ. Мероприятие пухӑннисем малтан Ҫӗрпӳри «Чӑвашхӑмлапром» акционерсен уҫӑ обществинче пулса курнӑ. Унта темиҫе ҫул каялла та пулнӑ Андрей Иванов журналист «Правда ПФО» интернет-хаҫатра ҫырнӑ тӑрӑх, малтанхинчен нимӗн те улшӑнман. Предприяти пуҫлӑхӗ Геннадий Горланов РФ Ял хуҫалӑх министерствин ӳсен-тӑран департаменчӗн директорӗ Петр Чекмарев килсен те оборудовани пуррине, анчах хӑмла ҫителӗксӗррине пӗлтернӗ, хальхинче те ҫавнах каланӑ.
Чӑн та, обществӑра вырнаҫтарнӑ Германире туса кӑларнӑ техника сехетре 1500 кг гранула хатӗрлет, анчах ӑна валли чӗр тавар ҫитсе пымасть. Темиҫе ҫул каялла Вӑрмар тата ытти хӑш-пӗр районти хуҫалӑхсем ҫеҫ мар, уйрӑм ҫынсем те ку культурӑна самай туса илнӗ.
Ял хуҫалӑх тӗллевӗллӗ ҫӗрсене Чӑваш Енре хресчентен муниципалитет аллине куҫараҫҫӗ. Кунта сӑмах туртса илни пирки пымасть. Усӑ курман ҫӗр пайӗсене муниципалитет харпӑрлӑхне куҫарса вӗсене ырӑ алла — ҫӗре юратса ун ҫинче ӗҫлеме хатӗррисене — параҫҫӗ.
Паян Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерствинче видеоҫыхӑну мелӗпе ирттернӗ канашлура та ҫак ыйтӑва хускатнӑ. Унта ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов тата ЧР Юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗ Наталья Тимофеева хутшӑннӑ. Вӗсен мунициаплитетсен пуҫлӑхӗсемпе канашланӑ.
Усӑ курман ҫӗр пайӗсене республикӑра 200 пин гектара яхӑн шута илнӗ, вӗсенчен 97 процентне муниципалитетсен харпӑрлӑхне регистрациленӗ. Канаш, Етӗрне, Элӗк, Тӑвай, Шӑмӑршӑ, Елчӗк. Куславкка, Комсомольски, Пӑрачкав, Шупашкар районӗсенче вӗсене регистрацилесе пӗтернӗ. Хӗрлӗ Чутай тата Красноармейски районӗсенче ку енӗпе вӑрахӑн тимлеҫҫӗ.
Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх министрӗ, вӑлах — республикӑн Правительствин Пуҫлӑхӗн ҫумӗ те, паян Йӗпреҫ тата Вӑрнар районӗнчи сӗт пуҫтаракансемпе тӗл пулнӑ.
Сергей Артамонов вӗсемпе канашлу ирттернӗ.
Малтанах вӑл Йӗпреҫ районӗнчи Ирҫе Ҫармӑс ял тӑрӑхӗнчи «Заря» агрофирмӑра пулнӑ. Сӗт суса илесси унта кӑҫалхи тӑватӑ уйӑхра кӑна пӗлтӗрхи ҫав тапхӑртинчен 4,9 хут ӳснӗ.
Сӗт пуҫтарассипе ирттернӗ канашлура Сергей Артамонов министр республикӑра сӗте 200-е яхӑн уйрӑм ҫынпа организаци пухнине пӗлтернӗ. Сӗтӗн пӗр литрӗ хальхи вӑхӑтра вӑтамран 17,2 тенкӗ тӑрать. Пӗлтӗрхи ҫак вӑхӑтринчен вӑл 14,7% хаклӑрах. Канашлу вӑхӑтӗнче сӗт хакне сӳтсе явнӑ тӳре-шара халӑхран пухакан сӗт хакне чакармалла маррине палӑртнӑ.
+1.3 °C